Het Italiaans futurisme (1909-1916) is een beweging, die de dynamiek van de moderne samenleving omarmde. Het verheerlijkt lawaai, beweging, snelheid, techniek, oorlog en dynamiek. Het idealiseert alles wat modern, nieuw en snel is. De uitvinding van elektriciteit (straatverlichting), stoommachines, auto’s, treinen, trams, de eerste vliegtuigen, radio en telegrafie, kunststoffen, fotografie en de film veranderden de wereld in hoog tempo. De kracht en energie van dit moderne leven vormen de inspiratiebron voor futuristische kunstenaars. Het futurisme was een kort leven beschoren. Nadat Italië in april 1915 bij de Eerste Wereldoorlog betrokken werd en de futuristen omkwamen in hun bewierookte oorlog, viel de futuristische beweging uit elkaar.
Antonio Sant’Elia ( 30 april 1888 - 10 oktober 1916) was een Italiaanse architect en sleutelfiguur binnen dat Italiaans futurisme.
In 1914 begon hij aan een reeks tekeningen ter illustratie van zijn project voor een ideale moderne stad, de Città Nuova, die voor hem het symbool van een nieuw tijdperk belichaamde. Een nieuw schoonheidsideaal gebaseerd op de lichtheid en functionaliteit van de moderne stad, die hij voorstelde als een gigantische machine.
Na zijn toetreding tot Nuove Tendenze nam hij deel aan de groepstentoonstelling van deze groep. Op deze expositie toonde Antonio Sant’Elia zijn ontwerp voor Città Nuova, In augustus 1914 publiceerde Antonio Sant’Elia in het tijdschrift Lacerba zijn manifest ‘L’architettura futurista’.
Sant’Elia sneuvelde in 1916 tijdens de Achtste Slag aan de Isonzo nabij Monfalcone, nadat hij vrijwillig dienst had genomen in het Italiaanse leger.
De foto werd gemaakt in 2023 en is een portret van Antonio Sant’Elia. Hij wekt de indruk rustig in gedachten verzonken te zijn, maar hij bestudeert verbeten een model van de door hem ontworpen ‘Citta Nuova’.
Het portret van Sant’Elia is een allegorie en een eerbetoon aan de bezetenheid. De artistieke en wetenschappelijke bezetenheid die zo essentieel is voor kunstenaars en vorsers om vooruit te geraken en nieuwe ideeën te ontwikkelen. Het eeuwige zoeken. Sant’Elia heeft enkel nog oog voor het model en kan aan niets anders meer denken dan de nieuwe vormentaal die de mensheid voort moet stuwen.
Een eerbetoon dat weliswaar dubieus is. De futuristen lieten er geen misverstand over bestaan. De felle bezetenheid laat weinig of geen plaats voor triviale beslommeringen of sociale verplichtingen. Isolering en zelfdestructie van de maker liggen op de loer.
Durst Lambda-print on Kodak Endura Paper,600x400 mm, private collection | © Peter Chinitor | Zazourian 2023
